حق الزحمه حسابرسی و رابطه آن با کیفیت حسابرسی

 مقدمه

تقاضا برای حسابرسی مستقل از تئوری های نمایندگی که ناشی از جدایی مالکیت از مدیریت شرکتها است ناشی می شود. مالکیت شرکتها در حال حاضر بسیار ناهمگون می باشد و به همین علت شرکتها توسط مدیران حرفه ای اداره می گردند که ممکن است حتی جز سهامداران عمده نیز نباشند. این بدین مفهوم است که سهامداران دارای حقوق باقیمانده نسبت به منابع شرکت بوده و مدیران موظفند وظیفه مباشرت خود بر منابع شرکت را به سهامداران منتقل نمایند که این امر معمولاً از طریق صورتهای مالی صورت می پذیرد(لویت  2000). بنابراین به منظور اطمینان از اطلاعات مالی منتشره از طرف شرکت ها،  صورتهای مالی باید توسط شخص مستقلی مورد تایید قرار گیرد. اما رویدادهایی همچون  بحرانها و ورشکستگی های مالی درمورد صلاحیت و استقلال حسابرسان سوالاتی را ایجاد کرده و اهمیت وجود گزارشات مالی معتبر و با کیفیت را افزایش داده است.این موضوع باعث انجام تحقیقات زیادی در مورد ماهیت حسابرسی مستقل و ارتباط آن با کیفیت گزارشات حسابرسی گردیده است.از نظر ریاتنو (2007)، کیفیت حسابرسی موضوعی انتزاعی است و بنابراین اندازه گیری آن مشکل می باشد و فقط توسط استفاده کنندگان خدمات حسابرسی قابل مشاهده است و به همین علت تاکنون تعریف یکنواختی در مورد کیفیت حسابرسی بیان نشده است. اما علی رغم این موضوع، پژوهشگران در جستجوی جانشین ها یا شاخصهایی از کیفیت حسابرسی همچون نظر کارشناسان برای تعیین درون داده ها و نتایج کیفیت حسابرسی برآمدند(میکوزرنی،1391). یکی از عواملی که می تواند بر کیفیت حسابرسی تاثیر داشته باشد حق الزحمه حسابرسی است. میزان حق الزحمه پرداختی به حسابرس از دو طریق بر کیفیت کار حسابرسی اثر می گذارد: اول هرچه حق الزحمه بیشتری برای حسابرس در نظر گرفته شود، تلاش وی نیز بیشتر می گردد و کیفیت کار را بالا می برد. ولی در این صورت، حسابرسان از نظر مالی به مشتریان خود وابسته می شوند و در نتیجه به خاطر نگرانی از دست دادن کار، ممکن است روشهای حسابرسی را به شکل مناسبی انجام ندهند. تا قبل از تشکیل جامعه حسابداران رسمی در سال 1372 اکثر کارهای حسابرسی توسط سازمان حسابرسی صورت می گرفت وهیچ گونه رقابتی در تعیین حق الزحمه حسابرسی وجود نداشت. پس از تشکیل جامعه حسابداران رسمی، انحصار بازار کار حسابرسی شکسته شد و رقابت شدیدی بین حسابرسان شکل گرفت. رقابت در حرفه حسابرسی، یکی از پیچیده ترین اشکال رقابت است. در اقتصاد آزاد از رقابت به عنوان ابزار لازم جهت حصول اطمینان از عرضه کالا و خدمات با بهترین کیفیت و پائین ترین قیمت یاد می شود. اما در حرفه حسابرسی این موضوع با تردیدهایی همراه است. برخی از حسابداران حرفه ای از این نگرانند که رقابت و به خصوص رقابت بر سر قیمت منجر به افت کیفیت شود و این نظریه وجود دارد که فشار بودجه و محدودیت زمانی بطور متناوب به بروز حسابرسی هایی پائینتر از استاندارد منجر شود. در سالهای اخیر که رقابت در تمام زمینه های اقتصادی ایجاد شده است، تنها کسانی در این بازار رقابتی باقی می مانند که توان رقابت با سایر رقبا را داشته باشند. ارائه خدمات حسابرسی نیز از این امر مستثنی نبوده و نیست. در چنین شرایطی، حسابرسی موفق است که بتواند با توجه به ویژگی های واحد مورد رسیدگی، بهترین برآورد را از حق الزحمه خود داشته باشد تا ضمن حفظ کیفیت کار، آن را با حداقل هزینه انجام دهد. اما بعضی از مؤسسات حسابرسی برای دریافت کار از صاحبکار اقدام به پیشنهاد حق الزحمه حسابرسی کمتر نسبت به سایر مؤسسات دیگر می نمایند که گاهی این کاهش حق الزحمه باعث کاهش کیفیت حسابرسی می شود که این امر روز به روز اهمیت بیشتری می یابد.